kAPıTuLASYONLAR VE 1841 londra bogazlar sozlesmesi
Yüzyıllar boyu Bizans yönetimi altında kaldıktan sonra Boğazlar İstanbul'un Fethi ile Osmanlı egemenliği altına girmiştir. Boğazlar ele geçirildikten sonra Karadeniz adeta bir "Türk Gölü" haline gelmiş, ve Karadeniz'e kıyısı olan başka ülkeler askeri ve ticari bakımdan olumsuz yönde etkilenmiştir.
Boğazlar aynı zamanda Osmanlı Devleti'ne çok büyük bir ticari kaynak sağlamıştır. Zaman içinde gerek başka devletlerle iyi ilişkiler kurmak adına kapitülasyonlar yoluyla, gerekse kaybedilen savaşların ardından imzalanan anlaşmaların şartları olarak çeşitli ülkelere Boğazlar'da çeşitli ayrıcalıklar tanınmıştır. Bunlar kısaca:
Hünkar iskelesi antlaşmasının süresi sona erdiğinde, yani 1941 yılında, Londra'da Osmanlı, İngiltere, Fransa, Rusya ve Prusya devletleri'nin katılımıyla bir konferans düzenlendi. Bir yıl önce Mısır'da çıkan ayaklanmayla güç kaybeden Osmanlı, boğazların güvenliğini tesis etmek için 13 Temmuz 1841'de bu antlaşmaya imza attı. Belli başlı maddeleri:
Bu antlaşmayla ile boğazlar ilk kez uluslararası bir guvenceye alındı ve Rusya askeri bakımdan tekrar Karadeniz'e hapsedildi.
Boğazlar aynı zamanda Osmanlı Devleti'ne çok büyük bir ticari kaynak sağlamıştır. Zaman içinde gerek başka devletlerle iyi ilişkiler kurmak adına kapitülasyonlar yoluyla, gerekse kaybedilen savaşların ardından imzalanan anlaşmaların şartları olarak çeşitli ülkelere Boğazlar'da çeşitli ayrıcalıklar tanınmıştır. Bunlar kısaca:
- 16. Yüzyıl'dan itibaren başta Fransa ve İngiltere olmak üzere Batılı devletlerle olan kapitülasyonlar verilmiştir
- 1774 Küçük Kaynarca antlaşması Rus gemilerine serbest geçiş hakkı sağlanmıştır
- 1809'da Kale-i Sultaniye Antlaşması Boğazlar'ı tüm savaş gemilerine kapamıştır
- 1829'da Edirne antlaşması Boğazlar'ın tüm ticaret gemilerine açık olacağını taahhüt etmiştir
- Son olarak 1833 tarihinde Hünkar İskelesi antlaşmasının gizli maddesinde, Rusya ile Batılı devletler arasında çıkacak bir savaşta Osmanlı Devleti'nin boğazları Batılı ülkelerin donanmasına kapatacağı belirtilmiştir
Hünkar iskelesi antlaşmasının süresi sona erdiğinde, yani 1941 yılında, Londra'da Osmanlı, İngiltere, Fransa, Rusya ve Prusya devletleri'nin katılımıyla bir konferans düzenlendi. Bir yıl önce Mısır'da çıkan ayaklanmayla güç kaybeden Osmanlı, boğazların güvenliğini tesis etmek için 13 Temmuz 1841'de bu antlaşmaya imza attı. Belli başlı maddeleri:
- Boğazlar Osmanlı egemenliğinde kalacak
- Savaş zamanında boğazlar savaş gemilerine kapatılacak
- Bu durum Avrupa devletlerinin garantisi altında olacak
Bu antlaşmayla ile boğazlar ilk kez uluslararası bir guvenceye alındı ve Rusya askeri bakımdan tekrar Karadeniz'e hapsedildi.